Moskova merkezli Bağımsız Devletler Topluluğu (CIS) ÜniversitesiŞİÖ İlkeleri Enstitüsü ŞİÖ Avrasya Entegrasyon ve Kalkınma Bölümü Başkanı Vladimir Yevseyev, F-35 savaş uçaklarının tedarikine ilişkin karmaşık durumu Türk-Amerikan ilişkileri bağlamında Sputnik’e değerlendirdi.
Yevseyev, Amerikalıların F-35 yerine F-16 tedariki konusunda daha önce verdikleri taahhütleri yerine getirmediklerini belirtti. “Amerikan tarafı Türkiye’ye defalarca S-400 sorununun çözülmesi, Ukrayna’ya verilmesi gibi önerilerde bulundu. Türkiye bunu reddetti ve Amerikalılar artık yeni seçenekler arıyor. İşte Türkiye’nin sorusu ‘F-16 uçakları nerede?’ Sormaya hakkı var. ABD Dışişleri Bakanlığı bunların alımını onayladı ancak Kongre henüz onaylamadı ve bu en önemli ve en sorunlu şey. “Kongre’de İsrail destekçileriyle örtüşen, Türkiye ile ilişkilerin geliştirilmesine karşı çıkanlardan oluşan bir lobi var.”söz konusu.
ABD’nin Türkiye’yi taviz vermeye zorlayacak yeni planlar arayacağını belirten Rus uzman, ” Biden yönetimi, Türkiye’ye boğazların açılması karşılığında F-35 programına dönüş koşullarını yumuşatmayı teklif edebilir ancak Türkiye, “Montrö Sözleşmesi’ne kesinlikle bağlı kalacağını” ilan ederek tutumunu açıkça ortaya koydu. Peki Ankara, Washington’un kaygılarını dikkate almayacaksa neden Washington’a taviz versin ki? Sonuçta Türkiye yüz yıl vaat bekleyecek bir ülke değil.”dedi.
ABD’nin partner gibi davranmadığını ancak Türkiye’nin taviz vermesini istediğini vurgulayan Yevseyev, şöyle konuştu: Mesela sivillerin öldürüldüğü Gazze’deki acı sorun henüz çözülmedi. Ve Amerika destekli Netanyahu ile bu iş çözülmeyecek. Bunun karşılığında Türkiye ABD’ye birçok taviz verdi, özellikle Finlandiya’nın yanı sıra İsveç’in de NATO’ya katılmasına izin verdi. Burada ABD’nin ortak olmadığı, Türkiye’den bunu talep ettiği ortaya çıkıyor. Washington, Ankara’nın Avrupa Birliği ile ilişkilerinin geliştirilmesine yardımcı olabilir. Ama olmuyor, Yunanistan ve mültecilerle sorunlar devam ediyor“dedi.
Yevseyev, ABD’nin Türkiye’nin bölgesel çıkarlarını sadece siyasi (Gazze, AB) değil ekonomik açıdan da dikkate almadığını kaydederek, şunları söyledi: ABD’nin Hindistan’a enerji kaynakları ve sanat eserleri sağlamak için Hindistan-Ortadoğu-Avrupa ekonomik koridoru inşa etme planını unutmayalım. Joe Biden’ın Eylül 2023’te duyurduğu proje, Orta Doğu’ya nakliye ve demiryolu taşımacılığı, yeşil enerji tedariği ve internet kablolarının döşenmesi yatırımlarını içeriyor. Ve nedense Türkiye’nin sınır komşusu olduğu bölgedeki koridor kendi topraklarından geçmiyor ki bu da elbette Ankara’nın çıkarına değil.diye değerlendirdi.
